‘Zij willen een scherpzinnig betoog en zij laten zich niet beetnemen,’ zei Alfons de Ridder ongeveer, te Rotterdam, in de jaren dertig of vijftig, toen hij daar een voordracht moest houden. Daarop zei Karel van het Reve in de jaren tachtig: de mensen willen zich juist laten beetnemen, Alfons! Had dat toch wat handiger gedaan, dan was je een veel groter schrijver geweest dan die eenvoudige Willem Elsschot.
Ik ben het met Karel van het Reve eens: Elsschot is na Multatuli de beste schrijver in het Nederlands. Hij zal zo lang gelezen worden als de Nederlandse taal zal blijven bestaan. We kunnen nu trouwens wel aannemen dat Karel van het Reve eenzelfde rol zal blijven vervullen. Hij is ook één van de zeldzame schrijvers bij wie je voelt alsof je een voetzoeker afsteekt, als je sommige zinnen van hem leest.
Ik wil een andere schrijver noemen: Ruth Rendell. Crime writer, dus dat kan niets zijn, zult u misschien zeggen. Rendell heeft in 1976 een boek gepubliceerd dat A demon in my view heette en dat in het Nederlands, om een of andere reden, heet: De bezeten minnaar. In dat boek zitten allerlei toevalligheden, zoals in alle crime novels, dus dat boek geeft niet een goed portret van een seriemoordenaar (zo dat ooit al zou kunnen), noch een beschrijving van de werkelijkheid. Maar welke lezer zit ook te wachten op de werkelijkheid, hij kan naar buiten kijken.
Zo’n toevalligheid is bijvoorbeeld dat die seriemoordenaar (die overigens gestopt was met dat seriemoorden: hij had een etalagepop in een kelder...) Arthur Johnson heet, en dat hij in contact komt met een Anthony Johnson, een student. Had die Clarence C. Clarke geheten, dan had die hele roman niet bestaan.
Maar ik heb dat boek toch met veel plezier gelezen, ondanks die toevalligheden. Het slothoofdstuk bijvoorbeeld had ik niet zien aankomen. Zeer goed geschreven dus.
Dit was een stukje om enig tegenwicht te bieden aan al die Tirza-liefhebbers (‘Wat is een tirza dan?’ vroeg ik me af), die van literatuur verder geen verstand hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten